Decubitus, ook wel decubitus of doorligwonden genoemd, is een ernstige gezondheidsuitdaging die jaarlijks duizenden mensen treft, vooral mensen met beperkte mobiliteit. Veel mensen denken dat decubitus begint als een rode vlek op de huid, maar de waarheid is dat de schade vaak veel dieper begint – onder het huidoppervlak, lang voordat het zichtbaar wordt. In dit artikel krijgt u belangrijke inzichten in hoe decubitus daadwerkelijk ontstaat en waarom preventie moet beginnen voordat de externe symptomen optreden.
1. Wat is een decubitus?
Een decubitus is een verwonding aan de huid en onderliggende weefsels die optreedt als gevolg van langdurige druk, vaak in combinatie met schuifkrachten en vocht. Wanneer de druk de bloedtoevoer naar een gebied na verloop van tijd vermindert, sterft het weefsel af. Typische plaatsen voor decubitus zijn benige uitsteeksels zoals het heiligbeen, de hielen, de heupen en de ellebogen.
2. De schade treedt eerst onder de huid op
Een van de meest over het hoofd geziene feiten over decubitus is dat de verwonding dieper begint dan op het eerste gezicht lijkt. Wat vaak begint als een onzichtbare ischemie (zuurstofgebrek) in spier- en vetweefsel in de buurt van botten, vordert geleidelijk naar boven toe naar de huid. Tegen de tijd dat het wordt gedetecteerd als een rode of paarse vlek, kan het onderliggende weefsel al ernstig beschadigd of dood zijn.
3. Waarom diepere weefsels kwetsbaarder zijn
Spierweefsel heeft een hogere zuurstofbehoefte dan de huid en is daarom vatbaarder voor drukgerelateerde verwondingen. Wanneer u te lang in dezelfde houding zit of ligt, wordt weefsel in lagen tegen botstructuren gedrukt en sluit de druk kleine bloedvaten (haarvaten) af. Dit remt de bloedstroom, waardoor de cellen in diepere weefsels niet genoeg zuurstof of voeding krijgen – en ze beginnen af te sterven.
4. Druk en tijd zijn cruciale factoren
Het is niet alleen de druk zelf die gevaarlijk is, het is de combinatie van druk en tijd. Zelfs matige druk kan schade veroorzaken als deze lang genoeg aanhoudt. Studies tonen aan dat een aanhoudende druk van 32 mmHg (wat voldoende is om de capillaire bloedstroom te voorkomen) gedurende 2-3 uur een weefselbeschadigingsproces kan starten.
5. Externe signalen komen te laat
Wanneer de decubitus voor het eerst zichtbaar wordt, is dit vaak als een rode of donkere verkleuring van de huid. Veel mensen denken dat dit het begin van de schade is, maar het is eerder een symptoom van schade die al dieper in de weefsels is opgetreden. In sommige gevallen kan de huid er intact uitzien terwijl het onderliggende weefsel dood is – dit wordt een “diep weefselletsel” of “diep weefselletsel” (DTI) genoemd.
6. Afschuiving en wrijving verhogen het risico
Naast druk spelen afschuiving en wrijving een belangrijke rol bij het ontstaan van decubitus. Snijden treedt op wanneer de huid in rust blijft terwijl het onderliggende weefsel beweegt, zoals bij het glijden in een bed of stoel. Dit kan de bloedvaten uitrekken en verdraaien, waardoor weefselbeschadiging verergert en het proces onder de huid wordt versneld.
7. Preventie moet beginnen voordat de symptomen verschijnen
Effectieve preventie van decubitus gaat over begrijpen wanneer en hoe ze zich ontwikkelen. Het is niet genoeg om te wachten tot de huid er rood uitziet – tegen die tijd kan het al te laat zijn. Hier zijn enkele belangrijke preventieve maatregelen:
-
Verandering van baan: Verander uw liggende of zittende houding minstens elke 2 uur.
-
Drukverlagende hulpmiddelen: Gebruik speciale matrassen, kussens of zitkussens.
-
Huid inspectie: Onderzoek de huid regelmatig op verkleuring of warmtetoename.
-
Goede voeding: De juiste voeding versterkt de huid en weefsels.
-
Vochtigheid regeling: Houd de huid schoon en droog om het risico op wrijvingsblessures te verminderen.
Conclusie: Vroeg inzicht redt huid en levens
Decubitus is meer dan alleen een huidprobleem – het is ernstige weefselbeschadiging die vaak stilletjes, onzichtbaar en ongemarkeerd, onder het huidoppervlak begint. Juist daarom is het cruciaal om goed te weten hoe ze ontstaan en zich ontwikkelen. Met de juiste kennis, systematische routines en de juiste hulpmiddelen kan decubitus grotendeels worden voorkomen – voordat ze ooit zichtbaar worden.
Hoe Tidewave decubitus kan helpen voorkomen
Een van de meest effectieve methoden om decubitus te voorkomen, is regelmatige en correcte positieveranderingen – wat vaak moeilijk handmatig uit te voeren is, vooral ‘s nachts. Dit is waar Tidewave om de hoek komt kijken als een baanbrekend hulpmiddel. Tidewave is een oplossing die de patiënt langzaam en continu door de nacht beweegt, zonder dat er handmatig gedraaid hoeft te worden. Deze soepele en gecontroleerde beweging vermindert de langdurige druk op blootgestelde delen en kan zo bijdragen aan een betere bloedcirculatie – een belangrijke factor bij het voorkomen van decubitusvorming onder de huid. De matras is speciaal ontwikkeld om comfort, veiligheid en niet in de laatste plaats ontlasting te bieden – zowel voor gebruikers als voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
Wilt u meer weten over de behandeling van decubitus als ze eenmaal zijn opgetreden? Lees ons volgende artikel.
