Decubitus, of decubitus, is een ernstige medische aandoening die mensen treft met verminderde mobiliteit of langdurige bedrust. Deze zweren treden op wanneer de huid en onderliggende weefsels worden blootgesteld aan langdurige druk, vaak over benige uitsteeksels zoals het stuitbeen, de hielen, de heupen en de ellebogen. De druk beperkt de bloedtoevoer naar het gebied, wat leidt tot weefselbeschadiging en, in het ergste geval, necrose. In dit artikel gaan we dieper in op oorzaken, risicofactoren en 7 effectieve maatregelen om decubitus te voorkomen en te behandelen.
Wat is decubitus?
Decubitus (decubitus) zijn wonden die ontstaan wanneer de huid wordt blootgesteld aan aanhoudende druk, schuifkrachten of wrijving. Het komt vooral veel voor bij ouderen, mensen met een dwarslaesie of mensen die om andere redenen minder mobiel zijn. Decubitus wordt ingedeeld in vier stadia op basis van hoe diep de wond is:
Etappe 1: Rode huid die niet vervaagt onder druk.
Fase 2: Oppervlakkige zweer met schade aan de epidermis of dermis.
Fase 3: Diepere wonden met schade aan onderhuids weefsel.
Etappe 4: Ernstig letsel dat spieren, pezen of botten bereikt.
Wie loopt er risico?
Verschillende factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van decubitus:
-
Langdurig bedrust of rolstoelgebruik
-
Ouderdom en kwetsbaarheid
-
Slechte voeding en vochtinname
-
Incontinentie
-
Verminderde gevoeligheid of zenuwbeschadiging
-
Ziekten zoals diabetes, vaatziekten of dementie
Preventie vereist daarom een holistische focus op zowel fysieke, voedings- als medische toestand.
1. Drukontlasting en positieveranderingen
De belangrijkste strategie om decubitus te voorkomen is regelmatige drukontlasting. Patiënten die bedlegerig zijn, moeten ten minste om de twee uur van lighouding veranderen. Bij gebruik van een rolstoel wordt aanbevolen om elke 15 minuten te bewegen.
Er zijn speciale matrassen en zitkussens die de druk gelijkmatiger verdelen en de belasting van blootgestelde lichaamsdelen verminderen. Zo kunnen afwisselende drukmatrassen en schuimkussens een aanzienlijk effect hebben.
2. Huidverzorging en hygiëne
Een goede huidverzorging is essentieel. De huid moet schoon, droog en vrij van urine en ontlasting worden gehouden. Gebruik milde zepen en vermijd overmatige wrijving bij het wassen. Vochtinbrengende crèmes worden aanbevolen om de elasticiteit van de huid te behouden en barsten te voorkomen.
In geval van incontinentie is het belangrijk om snel schoon te maken en barrièrecrèmes te gebruiken om de huid tegen irritatie te beschermen.
3. Voeding en vochtinname
Goede voeding bevordert de wondgenezing en verstevigt de huid. Eiwitten, vitamine C en zink zijn vooral belangrijk voor weefselherstel. Studies tonen aan dat ondervoeding het risico op decubitus aanzienlijk verhoogt.
Zorg voor voldoende vochtinname om het vochtgehalte en de elasticiteit van de huid te behouden. Een voedingsdeskundige kan helpen bij het beoordelen en aanpassen van het dieet.
4. Risicobeoordeling en documentatie
Het gebruik van risicobeoordelingstools zoals de Braden-schaal of de Norton-schaal helpt zorgverleners bij het identificeren van risicopatiënten. Deze tools beoordelen mobiliteit, sensorische functie, vocht, voedingsstatus en wrijving/afschuiving.
Systematische documentatie van de huidstatus en geïmplementeerde maatregelen is cruciaal voor een goede follow-up en vroegtijdige interventie.
5. Training van patiënten en naasten
Informatie en educatie zijn de sleutel tot succesvolle preventie. Patiënten en familieleden moeten worden opgeleid in:
-
Het belang van baanveranderingen
-
Gebruik van hulpmiddelen
-
Huidverzorging en voeding
-
Tekenen van beginnende decubitus
Meer kennis draagt bij aan betere zelfzorg en snellere maatregelen als er klachten optreden.
6. Behandeling van vastgestelde decubitus
Zodra decubitus is vastgesteld, hangt de behandeling af van het stadium van de wond. De belangrijkste principes zijn onder meer:
-
Verwijdering van dood weefsel (debridement)
-
Infectiebeheersing
-
Goed wondverband
-
Pijnstilling
-
Optimale voeding
In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn, vooral in de stadia 3 en 4.
7. Interdisciplinaire samenwerking
Preventie en behandeling van decubitus vereist de inspanningen van verschillende beroepsgroepen: verpleegkundigen, artsen, voedingsdeskundigen, fysiotherapeuten en ergotherapeuten. Een goede samenwerking zorgt voor een uitgebreide opvolging en verbetert de prognose van de patiënt.
Communicatie en het stellen van gemeenschappelijke doelen zijn cruciaal om de continuïteit en kwaliteit van de behandeling te waarborgen.
Samenvatting
Decubitus is een ernstige en vaak pijnlijke aandoening die grote gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van leven van de patiënt. Gelukkig kan het in de meeste gevallen worden voorkomen met eenvoudige maar systematische maatregelen. Regelmatige houdingsveranderingen, goede huidverzorging, goede voeding, training en een sterke interdisciplinaire samenwerking zijn de sleutel tot het verminderen van de incidentie en het verbeteren van de behandelresultaten.
Door ons bewust te zijn van de risicofactoren en vroegtijdig maatregelen te nemen, kunnen we bijdragen aan een beter dagelijks leven voor kwetsbare patiëntengroepen en ernstige complicaties voorkomen. Decubitus is een probleem dat met kennis en de juiste inspanningen aanzienlijk kan worden verminderd.
Waarom Tidewave de beste oplossing is tegen decubitus
Zelfs met veel inspanning en kennis kan het een uitdaging zijn om een consistente drukontlasting te behouden, vooral voor patiënten met ernstig verminderde mobiliteit. Dit is waar Tidewave een baanbrekend verschil maakt.
Tidewave is een revolutionaire, gepatenteerde oplossing die de patiënt automatisch en continu heen en weer beweegt, volledig zonder dat handmatige herpositionering nodig is. Deze unieke technologie bootst de natuurlijke bewegingspatronen van het lichaam na en zorgt voor een zachte, gelijkmatige drukverlichting – de klok rond. Resultaat? Minder decubitus, betere slaapkwaliteit en minder belasting voor zorgpersoneel en familieleden.
De voordelen van Tidewave:
-
Automatische en stille beweging – geen handmatige herpositionering nodig
-
Bewezen vermindering van decubitus en verbeterd comfort voor de patiënt
-
Verminderd risico op arbeidsongevallen en tijd doorgebracht in de zorg
-
Aanpasbare technologie voor verschillende patiëntengroepen en behoeften
Tidewave is niet alleen een hulpmiddel, het is een investering in waardigheid, veiligheid en duurzame zorg. Met Tidewave krijgen zowel de patiënt als de verzorger een gemakkelijker dagelijks leven en krijgt het gezondheidszorgsysteem een effectieve oplossing die echt een verschil maakt.
